Straffen doen drankrijders helemaal niks

Traditionele maatregelen, zoals torenhoge boetes of ontzegging van de rijbevoegdheid, lijken 'geen of nauwelijks effect te hebben' op deze groep overtreders, blijkt uit het nieuwe rapport 'Zware alcoholovertreders in het verkeer' van verkeersonderzoeksbureau SWOV.

Tegelijk wordt ongeveer twee derde van alle ernstige alcoholongevallen, ofwel tussen de 50 en 95 doden per jaar, veroorzaakt door zware alcoholovertreders. Dat zijn er in Nederland naar schatting 90.000 tot 125.000, maar jaarlijks houdt de politie slechts ongeveer 7.500 boosdoeners aan.

Problemen
Meestal betreft het mannen, aldus de onderzoekers. Ze zijn relatief vaak alleenstaand en laagopgeleid. Ook zijn ze zeer afhankelijk van alcohol en hebben diverse psychiatrische problemen. Daarnaast bagatelliseren zij over het algemeen hun daden. Ten minste 45 procent is hardnekkig overtreder en blijft ook na aanhouding door de politie met te veel alcohol op rijden. De kosten die de maatschappij maakt door het gedrag van deze kleine groep zijn daarentegen niet te onderschatten: het gaat jaarlijks om 0,8 tot 1,8 miljard euro.

Toch heeft de huidige aanpak geen effect op zware overtreders. Onlangs werd bovendien bekend dat het kabinet het alcoholslot als maatregel voor drankrijders afschaft. In maart 2015 bepaalde de Raad van State dat de maatregel van een duur alcoholslot voor misbruikers in het verkeer juridisch gezien veel te ingrijpend is. Het CBR stopte vervolgens onmiddellijk met deze aanpak.

Het SWOV betreurt dit. ,,Voor de groep zware alcoholovertreders was het alcoholslotprogramma een gerichte maatregel met veelbelovende resultaten."

De realiteit is: bijna negenhonderd automobilisten die nu nog rondrijden met een alcoholslot, mogen dat uit hun wagen slopen. Ze kunnen straks een gewoon rijbewijs aanvragen en weer ongehinderd de weg op.

Alcoholslot
Het onderzoeksbureau SWOV meent toch dat 'een goedkoper preventief alcoholslot' nog steeds een goede aanpak is van notoire drankrijders. Een andere optie is dat de rechter strafvermindering aanbiedt als de overtreder akkoord gaat met een behandeling waarin het verkeersgedrag wordt gevolgd. Ook blijft politietoezicht een zeer belangrijke maatregel.

Het ministerie van Veiligheid en Justitie laat weten dat het bezig is met een 'aanscherping' van de verkeershandhaving, zeker bedoeld om zware drankrijders te treffen. Zo wil minister Ard van der Steur een systeem om te kunnen controleren of ongeldig verklaarde rijbewijzen van drankrijders wel écht zijn ingeleverd. Ook worden er sinds februari forse waarschuwingsbrieven naar overtreders gestuurd.

De minister laat daarnaast nog onderzoeken of het mogelijk is om de straf op een overtreding steeds hoger te laten worden naarmate een bestuurder vaker in de fout gaat. Ook voor boetes moet dit wat hem betreft gaan gelden.

Preventie
,,We zien bovendien dat de rechter steeds vaker langere rijontzeggingen opleggen aan gepakte drankrijders'', zegt een woordvoerster van het ministerie. ,,In samenspraak met preventiecampagnes proberen we het land in de top te houden van verkeersveilige landen.'' De Tweede Kamer praat morgen over de aangekondigde afschaffing van het alcoholslot.

Door de Redactie AD: Foto: ANP