Privé-correspondentie tussen Juliana en haar vriendinnen werpt een ander licht op het leven van de voormalige vorstin. Een eenzaam leven vooral.
Wat schrijf je een goede vriendin, die net haar 1-jarige dochter heeft verloren? Kroonprinses Juliana, destijds 27, richt in 1936 deze woorden aan haar vriendin Nelke Clay, wier dochter Elisabethje is verdronken in een vijver:
Lieve Nelke,
Erg lief van je 't me zelf te schrijven - ik had 't niet gelezen - en wist niet wat ik las (...) Dat zoiets in jullie leven heeft moeten komen - de dans van de tweelingbroeders leven & dood, daarover schrijft Tagore ergens. En wat is een kort en gelukkig leven een voorrecht voor haar, dat ze heeft boven ons. Al hebben jij en ik ook daarnaast nog zoveel geluk gevonden in ons leven, zij heeft helemaal nooit geen leed gekend.
,Dit briefje vond ik echt schokkend'', vertelt Jolande Withuis (67), de sociologe uit Zutphen die onderzoek deed naar het leven van Juliana (1909-2004). De weerslag van haar studie is de biografie Juliana, Vorstin in een mannenwereld.
Tweemaal neen
Twee pogingen ondernam Withuis om in het Koninklijk Huisarchief te mogen grasduinen: toen ze in 2010 met het onderzoek begon en toen Willem-Alexander drie jaar later de troon besteeg en daarmee de formele leiding over het archief overnam van zijn moeder, Juliana's dochter Beatrix. Het antwoord was tweemaal 'neen'.
Die weigering kwam in het nieuws en zo werd de tegenslag haar geluk. Withuis kreeg van kinderen van meerdere vriendinnen van Juliana privé-correspondentie te zien tussen hun moeder en de prinses/koningin. En dat werpt een ander licht op de vrouw die van 1948 tot 1980 regeerde over Nederland regeerde.
Withuis: ,,Het idee dat ik van Juliana had bij haar overlijden, dat van die gewone vrouw, is voor mij flink gekanteld. Ze was juist extreem en excentriek. Wilde zich niet aanpassen en zocht meerdere malen de grenzen op van wat ze in constitutioneel opzicht mocht. En ze was grillig en gretig, kon snibbig en kwaaiig zijn. Als ergens niet haar merk sigaretten, Chesterfield, op tafel stond dan liet ze dat weten ook. Ik ben haar vooral veel interessanter gaan vinden.''
Eenzaam
En zieliger. Als het onderzoek van Withuis één beeld oproept, is het wel dat van de eenzame vrouw. Als enig kind aan een hof dat begin twintigste eeuw nog zeer stijve omgangsvormen kende. Als prinses die met haar kinderen naar Canada vluchtte tijdens de Tweede Wereldoorlog. Als de koningin die in haar huwelijk van alle kanten bedrogen en vernederd werd door echtgenoot, prins Bernhard - die in hun huwelijkscrisis de steun van hun vier dochters en een flink deel van de politiek op zich weet. En als dementerende prinses in haar laatste levensjaren op paleis Soestdijk.
Er zit ook nieuws in de brieven van Juliana, die voor een groot deel nog niet eerder werden afgedrukt. In haar Canadese jaren beantwoordt ze een uitnodiging van de Amerikaanse First Lady Eleanor Roosevelt om te komen logeren in oktober 1941: Reizen valt me makkelijker nu de reden waarom het in augustus erg moeilijk was, is verdwenen. Onder medeneming van een erg prettige illusie...
Withuis concludeert hieruit dat een zwangerschap van de kroonprinses eindigde in een miskraam.
Lees het hele artikel op: http://www.ad.nl/nieuws/juliana-was-excentriek-en-extreem~af62ea43/
Door de Redactie AD: Foto: ANP/RVD
Reactie plaatsen
Reacties