Ombudsman: 'Overlast Leidseplein ramp voor de stad'

Arre Zuurmond, gemeentelijk Ombudsman, bracht afgelopen vrijdagnacht een bezoek aan een bewoonster rondom het Leidseplein. Wat hij meemaakte is, in zijn eigen woorden, 'onthutsend.'

'Alsof er permanent een voetbalstadion leegloopt,' schrijft hij in een noodkreet aan de Amsterdamse politiek. 'De overheid laat inwoners in de kou staan.'

De Amsterdamse bij wie Zuurmond de hele nacht verbleef, doet geen oog dicht; geschreeuw, dreigende geluiden, gekots in haar portiek, gepies tegen haar huis. De brievenbus heeft ze uit voorzorg dicht geschroefd.
Soms poepen ze voor haar kelderdeur, hetgeen nog niet zo makkelijk is, want dan moeten ze eerst over het hek klimmen.

'Kankerhoer'
Dealers hebben een vaste plek op straat, er rijden permanent taxi's rond die illegaal klanten oppikken en midden in de nacht toeteren, omdat ze voor de deur in de file staan. Wie hierover iets zegt is een 'kankerhoer'.

'Wat ik hier als ombudsman van vind?', schrijft Zuurmond, 'hartverscheurend voor de bewoners, een dreigende ramp voor de stad en onduldbaar fout van de overheid.'

De ombudsman is al een jaar met deze zaak bezig, zegt hij in een toelichting. "En ik zie geen vorderingen." Hij krijgt soortgelijke signalen van bewoners in andere delen van de binnenstad, zoals de Wallen. 

Normloosheid
Deze overlast is onduldbaar, de afwezigheid van de overheid zet inwoners in de kou. In zijn ogen is sprake van een mix van problemen: gebrek aan handhaving, massatoerisme en illegale taxi's.

In de gehele binnenstad speelt het probleem dat sociale cohesie afneemt, onder meer door het toerisme. "Dat moet de overheid echt fundamenteler aanpakken," zegt Zuurmond. Hij stelt dat de helft van de effectiviteit van de handhaving voortkomt uit sociale controle door burgers: zij zien iets en waarschuwen de politie

Als sociale cohesie afneemt, zoals nu gebeurt, daalt ook de effectiviteit van de politie. "Het is een jungle aan het worden, waar het recht van de sterkste geldt, waar de slechte ondernemers het winnen van de goede en waar het publieke domein wordt gegijzeld door een nieuwe vorm van normloosheid."

Zuurmond vindt dat de overlast te weinig onder ogen wordt gezien door politiek en overheid.  

Niet alleen gemeente
Burgers hebben recht op handhaving, stelt Zuurmond, die pleit voor een masterplan. "Er moet veel gebeuren, fundamenteler, innovatiever, daadkrachtiger."

Dat is niet alleen een taak van de gemeente, maar ook van de landelijke overheid: Economische Zaken is verantwoordelijk voor de taxiwet, Sociale Zaken voor controle op zwart werk en de fiscale dienst voor illegale inkomsten. Zij kunnen ook een rol spelen bij de handhaving.

Door de Redactie  Het Parool  Foto: ANP